Uzun ve Hızlı Etkili İnsülinler
Birçoğumuz biliyor diye düşünüyorum. Ama hem bilmeyenler hem de tip-1 diyabet ile yeni tanışanlar için gelsin bu önerimiz.
Bazal insülin yani uzun etkili = bazal insülinler Lantus ya da Levemir’dir. Ve olağan koşullarda açlık esnasında karaciğerdeki şeker yapımını kontrol eden ve karaciğerde yapılan şekerin çevre dokulara geçişini sağlamaktadır.
Yemek yememizden ötürü kan şekerimiz yükselmesin diye ya da günün herhangi bir saatinde kan şekerimiz yüksek çıktığında ve onu düşürmek için hızlı etkili insülin yaparız. Humalog, Novorapid ve Apidra bu gruba girer.
Uzun etkili insülinlerinizi hızlı etkili gibi düşünerek yemeklerden sonra ya da günün herhangi bir saatinde yüksek çıkan kan şekerinizi düşürmek için kullanmayın. Uzun etkili insülinler ile hızlı etkili insülinler yukarıda yazdığımız gibi birbirlerinden oldukça farklıdır.
Aynı zamanda yine sıklıkla karşılaşılan ve kafa karıştıran birkaç durum da var.
1. Örnek: Lantus ya da Levemir’i her gün akşam 22:00 gibi yapıyorsunuz. Tam da o saatte kan şekeriniz yüksek çıktı. Yapacağınız Lantus ya da Levemir’in dozu neyse o şekilde yapmak gerekli. Yani birkaç ünite fazla yapayım demeyin. Bu durumda yine hızlı etkili insülinleri kullanarak *IDF oranınıza göre düzeltme insülin dozunu yapmanız gereklidir.
2. Örnek: Lantus ya da Levemir saatinde yanlışlıkla hızlı etkili insülin (Humalog, Novorapid ve Apidra) yaparsak uzun etkili insülimizi yapıp yapmama arasında gidip gelmeyelim. Yani Lantus ve Levemir’i yine saatinde yapalım.
* IDF: Açılımı; insülin duyarlılık faktörüdür. 1 ünite hızlı etkili insülinin kan şekerimizi ne kadar düşürdüğünü belirtir.
NOT: Yazıyı Facebook ya da Twitter gibi sosyal medya kanallarında paylaşabilirsiniz. Alttaki Facebook, Twitter, Google+ ya da Pinterest butonlarına tıklamanız yeterlidir.
Tip 1 diyabetli kişi günde 4 kere insülin kullanıyor fakat kan şekerinin yüksek seyrettiği durumda öğün dışında tekrar insülin kullanma durumumuz var mı?
Zeynep Hanım Merhaba,
Yüksek kan şekerinde ek doz insülin elbette yapılmalı. Çünkü yüksek giden kan şekeri istenmeyen bir durumdur.
Ancak bu yükseklik süreklilik arz ediyorsa doktorunuzla görüşerek ya insülin dozu ya da diyetisyeninizle görüşerek beslenme planınızı gözden geçirmeniz gerekecektir.
sevgiler,
Esra Hanım peki kan şekeri kaçın üzerinde seyrettiği zaman ek dozlara başvurabiliyoruz, bunu doktor mu belirliyor yoksa biz kedimize göre mi?
Ben 1 aylık süreçte daha hiç ek doz kullanmadım. bu arada Hbc diye bahsedilen değer 14 küsüratlı çıkmıştı benim.
Zeynep Hanım Merhaba,
Kan şekerimiz 170’in üzerindeyse ve bu durum süreklilik arz ediyorsa doktorumuza durumu bildirerek yüksekliğin sebebini ortaya koymak ve çözüm bulmak gerekecektir.
Kan şekerinizi 1 ünite insülin ne kadar düşüreceğini de doktor ve diyetisyeninizle belirlemeniz en doğrusu.
HbA1c değeri yani 3 aylık ortalama kan şekeri değeri baya yüksek çıkmış. Ancak doğru insülin dozu ve beslenme şekliyle umarım bu değeri düşürürsünüz.
sevgiler,
İnşallah sağ olun Esra Hanım, 170 değeri yemek yedikten iki saat sonraki ölçtüğümüz tokluk kan şekeri yüksek ise tekrar ek doz alıyoruz doğru anlamış mıyım?
Bu arada bir hafta sonra açlık kan şekeri vermeye gideceğim. Hastaneye kan vermeden önceki Gece 22.00’da Lantus’u kullanıyorum değil mi ?
Zeynep Hanım Merhaba,
Hayır. Yanlış anlamışsınız. Tokluk kan şekeriniz yüksek ise yediğiniz yemekten gelen karbonhidrat ile insülin eşleşmeniz doğru değildir. Doktor ve diyetisyeniniz ile ayarlama yapmanız gereklidir. Günün herhangi bir saatinde kan şekeriniz yüksek ise örneğin sabah kalktınız ve yüksekse kan şekerinizi düşürmek için ek doz yapmalısınız. Ya da öğle yemeğinizi yediniz ve 3-4 saat sonra kan şekeriniz 200 seviyelerinde ise ek doz elbette yapmalısınız. Bunun eğitimlerini hastanede size verdiler mi?
Tip-1 diyabetli bireyler kan testi yaptırırken ilaçlarını ihmal etmeden testlerini yaptırmalılar.
sevgiler,
Esra Hanım, diyabetli olduğumu 21 Ocak 2015 de öğrendim, yani henüz bir ay bile olmadı.
Hemşire sadece nasıl insülin yapmam gerektiğini anlattı sonra bana diyet verdiler ama kimse Kh sayımını veya ek doz işlerini söylemedi, henüz ilk ay içinde olduğum için mi
yoksa yetersiz bir yerden mi tedavi alıyorum dersiniz?
Zeynep Hanım Merhaba,
Yaşadığınız ilde fırsatınız varsa tip-1 diyabeti iyi bilen bir doktor ve diyetisyen ile görüşmenizi tavsiye derim. Her klinikte farklı uygulamalar olabiliyor maalesef.
sevgiler,
Esra Hanım,
Ankara’da oturuyorum bana önerebileceğiniz, tanıdığınız bir doktor ve diyetisyen önerebilir misiniz?
Zeynep Hanım Merhaba,
Ankara’da Prof Dr İlhan Yetkin’i öneririm. Diyetisyen konusunda ise Ankara Diyabet Vakfı’ndan Öyküm Hanım ile iletişime geçebilirsiniz. Telefonu: 0532 4468687
sevgiler
merhaba,
hazır konusu açılmışken paylaşayım, levemir saatimi geçirince şekerde hızlı bir yükselme oluyor. mesela 100-150 arasındayken hiçbirşey yemediğim halde, hatta akşam yemeğini yatma saatinden 4-5 saat önce yediğim halde, levemir saatimi geçirince, bir saat içinde şeker 200-250 oluyor. sonrasında düşürmekse ayrı bir dert oluyor çünkü idf ye göre yapmam gereken hızlı insülin miktarı böyle durumlarda yetersiz kalıyor. idf oranının 2 katı belki 3 katı insülin dozu gerekebiliyor. sanki şeker inada biniyor. malum yatma saati öncesi yaşanan durum olduğu için acaba gece nolur endişesi doğuyor. taktik olarak bazen yattığımdan 2 saat sonrasına alarm kurup, kalkıp ölçümle kontrol ediyorum. Ara ara yaşadığım bişey olsa da paylaşmak istedim. levemir saatlerimi geçirmemeye özen gösteriyorum. herkese şekerle barışık günler…
Ali Bey Merhaba,
Teknik olarak Levemir’i 1 saat geç yapmanız kan şekeri düzeyinizi ciddi oranda etkilemez. Zaten uzun etkili insülinleri 1 saat gibi kısa bir sürede etki göstermemektedir.
İnsülin/karbonhidrat oranınız, beslenme şekliniz ya da benzeri konulardan kaynaklı bir durum yaşıyor olabilirsiniz.
Sevgiler
Esra hanim mrb. Benim sorumda baska bir yonden.benim levemir saatim geldiginde bazen sekerim 98 100 gibi cikiyor ozman kararsiz kalip gece düşüşü yasamamak icin yapmiyorum yanlismi acaba bilgilendirirmisiniz
Yeşim Hanım Merhaba,
Uzun etkili insülinler kan şekerinizi hızla düşürmez. Hızlı etkili gibi değil. Uzun etkili insülin yapmanız isteniyor ve yapmıyorsanız tip-1 diyabet yönetiminizi eksik yapmış olursunuz.
sevgiler,