Çocuğum Tip-1 Diyabetli, Haklarım Var Mıdır? / Bölüm-1

Çocuğum Tip-1 Diyabetli, Haklarım Var Mıdır? / Bölüm-1

Türkiye’de hem kamu hem de özel sektörde çocuk ya da çocuklarında süregelen yani devamlılığı olan bir hastalık varsa bazı haklar olabilmekte. Ama bu hakların çoğunluğu ‘engelli raporu’ ya da diyabetimben.com tabiriyle ‘öncelikli raporuna’ bağımlı gibi.

Konu biraz uzun olduğu için de sizlerle iki bölümle paylaşacağız.

1- Çocuğuma % 40 ‘öncelikli raporu’ alabilir miyim? Alırsam kendi maaşımdan vergi indirimi muafiyetim olur mu?

Yönetmeliklere göre; sadece tip-1 diyabetten dolayı % 30 öncelikli raporu verilmekte. % 40 öncelikli raporu alınması komplikasyonu olan tip-1 diyabetliler için mümkündür.

Ama herhangi bir komplikasyonu olmayan tip-1 diyabetli bireylerin de % 40 öncelikli raporu alabilmesi olasıdır. Bu durum hem başvuru yapılan hastane hem de doktor inisiyatifinde olabilmekte.

Çocuğunuzun % 40 öncelikli raporunu kullanarak kendi maaşınızdan vergi indirimi fırsatından yararlanabiliyorsunuz. % 40 oranında bir rapor alınır ve vergi indirimi onaylanırsa kişinin maaşına aylık yaklaşık 30-40 TL gibi ek gelir sağlanmakta. Bu faydadan anne ve babanın her ikisi de çalışıyorsa ya anne ya da baba yararlanır. http://www.ivdb.gov.tr/mukellef/engelliindirim.php linkinde 4. maddede çalışanın eşi ya da çocuklarında engellilik durumu varsa vergi indirimi konusunda ne yapılabilir yazmakta.

Emekli olan anne ve/veya baba aldıkları emekli maaşında bu hakkı kullanamazlar. Ancak emekli olup serbest çalışanlar gelir vergisi indiriminden yararlanabilmekteler.

2- Öncelikli raporu olan çocuğum için izin almam mümkün müdür?

Bu konu yakın bir zamanda mazeret izni kapsamında revize edilmiştir.

4857 Sayılı İş Kanuna göre; çalışanların en az % 70 oranında engelli ya da süreğen hastalığı olan çocuğunun tedavisinde, hastalık raporuna dayalı olarak ve çalışan ebeveynden sadece biri tarafından kullanılması kaydıyla, bir yıl içinde toptan veya bölümler halinde 10 güne kadar ücretli izin verilir.

4857 Sayılı İş Kanunu’na kimler dahil değildir?

• Deniz taşıma ve hava taşıma işlerinde çalışanlar,
• 50’den daha az işçi çalıştırılan (50 dahildir) tarım ve orman işlerinin yapıldığı iş yerlerinde ya da işletmelerinde çalışanlar,
• Aile ekonomisi sınırlarının içerisinde kalan, tarımla ilgili her türlü yapı işleri,
• Bir ailenin üyeleri ile 3. dereceye kadar (3. derece dahildir) hısımları arasında dışarıdan başka birisi katılmadan evde ve el sanatlarının yapıldığı işlerde çalışmakta olanlar,
• Ev hizmetlerinde çalışanlar,
• Çıraklar,
• Sporcular,
• Rehabilite edilenler,
• Esnaf olarak kabul edilen ve 3 kişinin çalıştığı iş yerlerinde çalışanlar

3- Çocuğuma Tip-1 Diyabetinden Dolayı % 40 Öncelikli Raporu Aldım. Maaş Alma Fırsatım Var Mı?

Bu durum hem öncelikli rapor oranına hem de hane gelirine bağlı netleşiyor. Yani her isteyen bu fırsattan yararlanamıyor.

Engelli aylığı 2022 sayılı Kanun hükümleri uyarınca bağlanıyor. Kanuna göre engellilere üç tip maaş bağlanabiliyor.

• 18 yaşından büyük olan ve engellilik oranı yüzde 70 ve üzerinde olanlara,
• 18 yaşından büyük ve engellilik oranı yüzde 40 ila yüzde 69 arasında olanlara ve
• 18 yaş altı engelli yakını olan kişilere maaş bağlanması mümkün.

Ancak başka şartlar da var. Engelli aylığı almak için başvuran engellinin SGK’dan aylık veya gelir almıyor olması da şart. Engelli aylığı almak isteyen engellinin çalışmıyor olması da gerekiyor.

Aylık almak için gerekli bir diğer şart ise engellinin yaşadığı hane içerisindeki her türlü gelir toplamının hane içinde kişi sayısına bölünmesi sonrası bulunan kişi başına düşen aylık gelir tutarının asgari ücretin aylık net tutarının üçte birinden az olması. Asgari ücret artışı sonrası bu sınır 392,4 TL’ye yükseldi.

18 yaşından küçük engellilerin kendilerine değil, yakınlarına engelli aylığı bağlanmaktadır. Bu aylığın bağlanması için de bazı şartların varlığı gerekmektedir. 18 yaşından küçük engellinin SGK’dan aylık veya gelir almıyor olması, sigortalı olarak çalışmıyor olması ve en az yüzde 40 oranında engelli olduğunun sağlık kurulu raporuyla tespit edilmiş olması şarttır.