Dr. Frederick Banting: İnsülini bulan bilim adamıDiyabet’in Tarihçesi yazımızda kendisine, proje yöneticisi John James Richard Macleod’a ve çalışmalarda beraber ilerledikleri arkadaşları Dr. Charles Best’e teşekkürlerimizi iletmiştik 🙂
1923 Mart ayına ait bir insülin. İlk yapılan insülinlerden.
Unutmadan da belirtmek lazım. 23 Ocak 1922’de diyabet tedavisinde başarılı olacak ilk insülin Toronto Üniversitesi’nde üretilmiş.
İlk insülin şişesi. 1960’lara ait. NPH insülin1.
Resimdeki enjektörü mutlaka hatırlıyoruzdur. 1980lerin sonunda kullanıma başlanan ve 12 mm uca sahip insülin enjektörlerinin ucunu gösteren kesiti gösteriyor bize.
1980lerin sonundaki insülin enjektörlerinin 100 lük kutusu.
Paket içerisinde 10 adet yani 10luk paket halinde enjektörler bulunurdu.
Diyabetin belirtilerine ait ilk yazılı kaynaklar MÖ1552 yılına Mısırlılara ait. Bu papiruslarda sık idrar çıkma ile belirti veren hastalık tanımlanmış.
MÖ 1500 yılında Hindu kaynaklarında aynı hastalığın tanımına rastlanmış.
MÖ 500 yılında çok şişman kişilerin idrarında şeker olduğu tanımlanmış.
MÖ 250 yılında “diyabet” terimi “ballı idrar” anlamında ilk kez kullanılmış.
MS 1. YY’da Yunan kaynaklarında diyabetin çok su içme ve çok idrara çıkma ile belirti verdiği belirtilmiş.
MS 164 yılında Yunan bir fizikçi olan Galen of Pergamum diyabeti böbrek hastalığı olarak tanımlamış.
1776 yılında Dobson, diyabetlilerin kanında da şeker olduğunu buldu ve 5 haftadan uzun süreli olursa “kronik” olarak tanımlanacağını söyledi. Bu ayrım tip 1 ve tip 2 diyabet arasında yapılan ilk tanı farkı olarak kabul edilir.
1797 yılında Rollo, diyabet tedavisinde ilk kez beslenme değişimini denedi ve bir hastanın şeker düzeyini bol proteine dayalı yüksek kalorili bir diyetle düşürebildi.
1848 yılında Bernard kanda glikagon hormonunu keşfetti ve diyabet oluşumu ile ilk bağlantısını buldu.
1850 senesinde Fransız fizikçi Priorry, ilk kez bir hastayı tedavi etmek için yüksek doz şeker kullanmayı denedi. Bu deneme bu bağlamdaki ilk ve son deneme olmuştur.
1869 senesinde Alman bir Tıp öğrencisi olan Langerhans, pankreasda iki tip hücre tanımladı. Bunlardan birinin pankreasın olağan atıklarını salgıladığını ancak diğerinin fonsiyonunun bilinmediğini belirtti. Bu hücreler sonrasında “Langerhans Adacıkları” olarak anılmaktadır.
1889 senesinde Fransa’da Minkowski and von Mering, ilk kez etkilerini görmek üzere bir köpeğin pankreasını çıkardılar ve diyabetin meydana geldiğini keşfettiler.
1908 yılında Zuelzer pankreatic bir madde ayrıştırmayı başardı ve bunu 5 diyabetli hastaya enjekte ettiğinde kandaki şeker seviyesinin düştüğünü gözlemledi.
1909 senesinde ilk kez bu madde için Belçikalı bilim adamı Meyer tarafından “insülin” adı kullanıldı.
1911 senesinde Benedict tarafından idrar şekeri düzeyini lçmeye yarayan bir method keşfedildi . (Benedict solusyonu)
1916 yılında Allen ilk kez diyabetlilerde besin kısıtlaması uyguladı ve Tip 2 diyabetlilerde daha önce hiç elde edilmemiş kan şekeri düzeylerine ulaştı. Ancak bu tarihte Tip 1 diyabetliler hala ölmekteydi.
1920 yılında Banting, Zuelzer’in pankreatik sıvısından kan şekeri düşüren hormonu ayırabileceği fikri ile çalışmaya başladı.
1921 yılında Banting, İnsülin hormonunu keşfederek pankreası alınmış bir köpeği insülin tedavisi ile tedavi etmeyi başardı.
1922 senesinde Toronto’da 14 yaşında tip 1 diyabetli bir erkek çocuğunda insülin tedavisi ilk kez denemiş ve 1923 senesi Şubat ayında denemenin başarı ile sonuçlandığı ilan edilmiştir.
1922 senesinde Eli Lily, İnsülinin seri üretimine başladı.
1923 yılında Banting ve Macleod , İnsülinin keşfi ile Nobel Ödülü kazandılar.
1923 senesinde Eli Lily insülinin ticari üretimine ve pazarlamasına başladı.
1925 senesinde diyabetliler evde benedict solüsyonu ile idrar şekeri baktırılmaya başlandı ve renklere göre tanımlandı. ( yeşilse az şekerli, kırmızı ise çok şekerli, sarı ise orta)
1936’da Himsworth, insülin duyarlılığına göre iki farklı tip diyabet tanımladı.
1940’lı yıllarda diyabetin uzun dönemli komplikasyonlarla bağlantıları bulundu.
1948 senesinde İlk insüline özel şırınga üretildi.
1951 senesinde Lawrence ve Bornstein kandaki insülin miktarını belirlemeyi başardı ve yaşlı diyabetlilerde insülin olduğunu ancak gençlerde olmadığını keşfetti.
1955 yılında kan şekeri düşürücü oral ilaçlar kullanılmaya başlandı.
1959 yılında Tip 1 diyabet(insüline bağımlı diyabet) ve Tip 2 diyabet (insüline bağımlı olmayan diyabet) tanımlandı.
1964 yılında ilk kan şekeri ölçüm stripleri keşfedildi. Stribin üzerinde kan 1 dakika bekletilip yıkanarak renginden kan şekeri seviyesi anlaşılıyordu.
1966 senesinde Manitoba Üniversitesi’nde ilk pankreas transplantasyonu denendi.
1970 senesinde ilk kan şekeri ölçüm cihazı Ames üretildi ve 500 dolardan satışa sunuldu.
1970 yılında ilk insülin pompası geliştirildi.
1970 senesinde diyabetik retinopati tedavisinde lazer kullanımına başlandı.
1976 yılında HbA1c testi uygulanmaya başlandı.
1983 yılında ilk biyosentetik insan insülini üretildi.
1986 yılında insülin kalemi sistemi geliştirildi.
1993 yılında glikoz tabletler piyasaya verildi.
2010 yılında yapılan Turdeb araştırmasına göre Türkiye’ de bilinen diyabetli oranı %13.7 .Bu rakamın haberdar olmayanlar eklendiğinde 14 milyon olduğu tahmin edilmekte. 2020 senesinde beklenen rakam 25 milyon kişi!!!
Çok enteresan bir yazı…Teşekkürler…