‘Yaşama Savaşı’ Kitabı’ndan Müge Keller’in Notları

Az once insulinin kesif yolculugunu ve buna paralel olarak insulin kullanarak hayata donen Elizabeth’in hikayesini anlatan Yasama Savasi isimli belgesel romani bitirdim. Carpici bilgileri paylasmak istiyorum.

 
– Elizabeth 1922 yilinda 14 yasinda ve 4 yildir diyabet hastasi olmasina ragmen sadece 20 kg agirliginda ve 140 cm boyunda. Cunku yasamak icin yasitlari gunde 2000 kaloriye ihtiyac duyarken o hafanin alti gunu 800 kalori ve yedinci gunu ise sadece 400 kalori alarak hayatta kalabiliyordu. Henuz insulin kesfedilmemis ama Dr. frederic Allen hastaligin yenilen kabonhidratli yiyeceklerle arttigini gorunce kendi gelistirdigi ve adini da Aclik Diyeti koydugu bir tedavi yontemi bulmustu. Bu diyetle vucuttaki sekerin toksik duzeye ulasmasi engelleniyordu. Ancak pek az hasta bu olumcul ve acimasiz diyete dayanabiliyordu. Diyete dayanabilen hastalarin bir kismi ise yakalandiklari en basit hastalikta bile olebiliyorlardi zira vucutlari iflasin esigindeydi yetersiz beslenme yuzunden.

– 1830 larda doktorlar pankreas ile diyabet arasinda bir iliski oldugunu fark etmislerdi ancak pankreasin islevlerini tam olarak bilemiyorlardi.

– 1869 da Paul Langerhans isimli bir Alman tip ogrencisi pankreasda denizde yuzen adaciklara benzeyen cok sayida hucre oldugunu kesfetti. Ancak bu hucrelerin fonksiyonunu bilmiyordu. Gunumuzde bu hucreler onun adiyla anilmaktadir. Ve bu adaciklar insulin uretirler.

 
– 1920 lerde arastimalar hiz kazandi. 1910 yilina kadar vucuttaki seker miktari idrardan test ediliyordu ancak hassas bir yontem de degildi. Bilim adamlari sekeri kandan olcmeyi biliyorlardi ancak yontem cok kullanissiz oldugu icin tercih edilmiyordu zira hastadan en az dort tatli kasigi kadar kan almak gerekiyordu her olcum icin. 1920 yilinda sekeri kadan olcmek icin hassas ve daha kolay bir yontem gelistirdiler ustelik cok az miktarda kan da yeterli oluyordu. Calismalar bu onemli gelismeyle daha da hizlandi.

 
– Elizabeth ki 1929 yilinda ABD Disisleri Bakaninin kiziydi, olumle burun buruna aclik sinirinda yasarken birbirinden habersiz dort bilim adami Kanada da biraraya gelerek insulinin kesif yolculuguna ciktilar.

 
– Elizabeth her gun idrarindaki seker miktarini olcuyor ve eger cok yuksek bulursa bir tam gun ac kalarak sekerini dengelemeye calisiyordu ve gunluk enerjisini idareli kullanmak zorunda oldugu icin de bazi gunler oglene kadar yataktan cikmiyordu ki ogleden sonra kendisini ziyarete geken bir arkadasiyla yorulmadan bir kac saat gecirebilsin.

 
– Kanadali bir bilim adami yaptigi bir otopsilerde , biriken taslar nedeniyle pankreas kanali tikandiginda, Langerhans adaciklarinin kendiliginden ayrildigi ve beta hucrelerinin bozuldugunu gozlemis ve bunu da makalesinde yazmisti.

 
– Iste bu makaleden yola cikan Kanadali bilim adami Dr. Frederick Banting kopekler uzerinde benzer deneyler yaparak uzun, pahali ve mesakkatli yillar sonucunda insulini ayristirmayi basaran insan olarak Nobel odulu kazanmistir.

 
– İnsulinin kesif yolculugunda yuzlerce kopek acili ameliyatlar gecirmis, kimileri hemen ameliyat sonrasinda kimileri de bir muddet yasadiktan sonra olmuslerdir.

 
– Bu yaziyi yazmadan once ailemize katildiginda iki aylik bir yavru olan sevgili kopegimiz, simdi bes yasinda, Vega’yi optum, olmayan kuyrugumu salladim ve suratimi yalamasina izin vererek alti yildir diyabet hastasi olan sevgili kizim Laranin daha uzun yillar saglikli yasayabilmesi icin kopek irkinin cektigi acilardan dolayi onun nezdinde bu yolda hayatini kaybetmis olan butun kopeklere tesekkur ettim.

Müge Keller (Müge Hanım’ı hatırlamanız için http://www.diyabetimben.com/2012/12/10/seker-kizim-kitabi/ linkini sizlerle paylaşıyorum.)