Hiç şüphe yok ki, yapay pankreas diyabet dünyasında en çok beklenen cihaz. Bill ve Anna’nın günbegün biyonik pankreas denemesiyle ilgli tecrübeleri myglu.com’da halen geniş kitlelerce takip edilmekte. Hala dünyada geliştirilmekte olan projelerden biri olarak varlığını sürdürüyor. Bazıları insülin ve glukagondan oluşan ikili hormon sistemiyle, diğerleri ise gelecekte ikili hormon sistemi anlayışıyla çalışmak üzere yalnızca insülinle yürütülmektedir. JDRF’nin Yapay Pankreas Projesi’ni yürüten başkan yardımcısı Aron Kowalski ile irtibata geçtik; Yapay Pankreas’ın başlangıcıyla ilgili ve organizasyonda çalışmaya başlamasından kısa bir süre sonra, 2005’de ortaya çıkışından itibaren projenin nasıl geliştiğiyle alakalı geniş kapsamlı bir konuşma yaptık
1984 yılında 13 yaşındayken tip 1 diyabet tanısı konulan Dr. Kowalski, diyabet araştırmasına yıllardır yatırım yapmış ve dünya çapındaki konferanslarda konuşmacı olarak ün salmış, bir çok makale yayınlamıştır. New England Journal of Medicine’de yayınlanan, sürekli glikoz izleme cihazı (CGM) ‘ nın verimliliğiyle alakalı yardımcı yazarlık yaptığı bir makalesi var.
Nasıl Başladı?
Aslında Yapay Pankreas hikayesi CGM ile başladı. Dr. Kowalski’ye yapay pankreas hikayesinin nasıl başladığını sorduğumuzda,teknolojiyi JDRF’de odak noktası haline getirmek için sarfettiği çabalardan bahsetti. 10 yıl önce, Ulusal Sağlık Enstitüsün’de CGM üzerine Diabetes Research in Children Network ile çalışmaktaydı, özellikle Abbot’un Navigator adlı cihazını incelemekteydi, bu cihaz projede yer alan insanlar için oldukça aydınlatıcı olmuştu.”CGM, yapay pankreasa giden yolda eksik olan parçayı tamamladı. Eğer siz bu devamlı glikoz izleme cihazına sahipseniz ve biz de insülin pompasına sahipsek, yapay pankreası hayata geçirmek için denemeler yapmalı ve çaba sarfetmeliyiz, bu yakın gelecek için çözüm olmalı “diye belirtti. O zamanki zorluk şuydu: CGM’ nin ücreti karşılanmıyordu ve doktorlar bunu reçeteye yazamıyorlardı. Ilk engel; yapay pankreasın önünü açabilmek için CGM’in kabul görmesini sağlamak oldu.
Yapay Pankreas projesi 2006’da faaliyete geçti. Bir alanı, CGM cihazına odaklandı ve elde edilen verilerin çok güçlü bir etkisi oldu. JDRF’nin çalışması sağlık sektörünün cihaza olan bakış açısını değiştirdi. Dr. Kowalski “JDRF’nin yatırım yaptığı bu girişimin ardından gelen güzel haber ise, cihazın masrafına ödenek çıktı ve yapay pankreas olarak bir iş modelinin önü açıldı.” dedi.
Yapay pankreas projesinin ikinci alanı, Medtronic’in JDRF’nin Yale’de kurduğu hipoglisemi çalışmasıyla eş zamanlı kapalı devre sistemi oluşturma işini gözden geçirdi. Projenin kapsamını genişletme ihtiyacı hissettiler. 2006 yılında, JDRF, kapalı devre sisteminin nasıl güvenle çalışacağına dair bilgilerini toplamak adına mühendis ve doktorların uzmanlıklarını birleştirmek için dördü Amerika’da biri uluslararası olmak üzere beş grup kurdu. Veriler umut verici gözükse de, bir soru hala akıllardaydı: “Devreyi tamamen kapatabilir miyiz?” Bu sanayi cihazlarla ilerlemiyordu çünkü CGM’nin doğruluğuyla ilgili endişeler vardı, ve sensörler hata veriyordu ki bu da aşırı dozda insülin kullanımına sebep oluyordu.
JDRF devamlı glikoz izleme cihazı denemesi sırasında Aaron, Dr.Roy Beck, Dr.Lori Laffel,Dr. William Tamborlane ile beraber çalıştırma heyetindeydi.Deneme verileri; 7.8 A1c ile (çalışmayı giren bir çocuk için ortalama A1c) tip 1 diyabetli bir kişinin 12 saatten daha fazla süre kan şekeri 180’in üzerinde, bir saati aşkın bir süre ise 70’in altında çıktığını gösterdi. Bu veriler mükemmel olmayan bir sistemin bile büyük yararı dokunabileceğini gösterdi. Yani, ilk yapay pankreas sistemleri, hipoglisemi riskinin artışına sebep olacaksa,normal kan şekeri değerlerini mutlaka sağlamak zorunda değildi. Ancak bunun yerine, sistem yüksek ve düşük kan şekeriyle geçirilen zamanı azaltacak ve bu çok güvenli olacaksa, bu harika olurdu. Bir sonraki adım, sensörün aslında gerçekte var olan kan şekeri değerinden ne sıklıkla daha yüksek bir sonuç verdiğini hesaplamaktı. Bu bilgi ile, yarı otomatik sistemde güvenliği sağlamak için bir limit belirleyebilirlerdi.
Altı adımlı plan, JDRF tarafından geliştirilmiş tam otomatik yapay pankreas yolunun ana hatlarını belirledi. Pompayı kapatabilmek gibi ya da kişisel ihtiyaçlara göre değişen insülin dozlarını ayarlayabilmek gibi düzenlemeler yapma konusunda ayrıntılı önlemler aldı. JDRF’nin stratejisi mümkün olduğunca çok veri toplamak için her yöne yatırım yapmak oldu. Dr. Ed Damiano’nun çift hormonlu biyonik pankreas sistemi gibi bir çok proje finanse edilmişti. Endüstri altı adımlı yol haritasını hızlıca kabullendi ve o zamandan beri ilerleme kaydedildi, ancak ruhsatlandırma organizasyonlarının zorlukları tabii ki mevcuttu.
FDA İLE ÇALIŞMALAR
Medtronic’in 530G Enlite Sensör’ü yapay pankreas sistemi yolunda önemli bir adımdır.Onaylaması için FDA’yı ikna etmek hararetli tartışmalarla beraber çok zor oldu, ve diyabet araştırması avukatları cihazla ilgili toplantılarda önemli bir rol oynadı. Dr. Kowalski’nin bu cihazı pazara sokma tutkusu kişiseldi. Erkek kardeşi de aynı zamanda tip 1 diyabetlidir ve 3 yaşında tanı konulmuştur, farkında olmadığı ağır hipoglisemiler yaşamıştır. “Diyabet evimizde büyük bir rol oynadı ve 1980’lerin başıydı yani parmaktan kan şekeri ölçümü henüz mümkün değildi” Sayamayacağım kadar çok kez ambulansı aradık. Ve anne babam zeki, diyabet konusunda bilgili ve kendilerini buna adamış insanlardı, “dedi. “Bu yüzden, hipoglisemi anında insülin iletiminin otomatik olarak durdurulması bana çok mantıklı geliyor.”
FDA’nın birincil kaygısı sensörünün verdiği sonucun doğruluğu ve ketoasidoza girme ihtimaliydi. Yale’den Dr. Tamborlane hipogliseminin yüksek kan şekeri değerinden daha endişe verici olduğunu kanıtladı. Çünkü benzer kaygılar insülin pompasının gelişimiyle ortaya çıkmıştı, veriler pompa kapatıldığında yüksek kan şekeriyle oluşan ketonların artış oranının yavaş olduğunu gösterdi ve hipogliseminin yanında bu önemli risk hiç bir şey demekti. Bu da pompayı en fazla 2 saat süreyle kapalı tutmanın güvenli olacağı ve hipoglisemi riskini azaltacağı anlamına geliyordu.
FDA yardım istediğinde çözüm ortaya çıkmıştı. JDRF önderliğindeki koalisyon, katılımcı endokronolojistler ve Amerikan Diyabet Derneğini temsil eden diğer doktorlar, endokrin topluluğu ve diğer paydaşlardan ”sadece tahmin edebilme olanağını ve insülin salınımını o an askıya alma bir diğer tabirle durdurma sistemlerini değil, insülin doz ayarlamasındaki tüm yolları elde etmede mantıklı bir yol” sözünün açıklanması istendi.FDA’nın faydaları anlamasını sağlamak için sarf ettikleri sürekli çabanın sonucu olarak, şuanki çalışma ilişkileri çok daha etkili halde. Aaron: “İnsanlar diyabetleriyle ilgilenirken daha akıllıca hareket etmek için bu aletlere sahip olmak zorunda,” dedi. “FDA’yı bilgilendirmek için gerekli verilere sahiptik, ancak bu tamamıyla yeni ve ezber bozan bir şey.”
Dr. Kowalski, pazara yeni cihazlar sokabilmedeki en büyük engel nedir ve diyabet camiasındaki insanlar nasıl yardım edebilir diye sorulduğunda, yalnızca insülinle çalışan melez sistemlerin pazara sokmada en iyi fırsat olduğunu hissetti. Insanlar hala yemek yediğinde bolus göndermek zorunda olsa da, sistem kontrolü ele alacak (özellikle unutulduğu zamanlar için) ve şeker değerlerini hedef aralığa getirecek. Medtronic 670g hibrid sistemi en kısa zamanda pazara sokma yarışında öncü durumda. “Benim JDRF’de önceliğim bunu insanlara kazandırmaktır. Çalışmalar mükemmel ilerliyor, ancak ben, kardeşim, ve sizler ondan istifade edene kadar, pek bir şey ifade etmemekte. Henüz evlerinize getirebilmiş değiliz. ” Bu, sensör özellikli insülin pompasına sahip olmaktan çok daha fazlası. Helmsley Charitable Trust, ileri derecede hassas sensör oluşturmak için 17.000.000 $’lık bir proje üzerinde Medtronic ve JDRF ile çalışıyor.
Araştırmalar Bu Yeniliği Nasıl Şekillendirdi
Bu yenilik benzer projeleri sürdürmede diğer şirketleri motive etti. “Diğer şirketler hızla hibrid sistem yarışında çalışmaktalar, çünkü oldukça güvenli, etkili ve bence bunu yapmıyorsanız rekabetçi olamazsınız. İki yıl önce şirketlerin bu konuda emin olduğunu sanmıyorum, ama deneyler şuan gerçekleşmekte ve bu onlar için oldukça gerçekçi. ”
Medtronic 640 G’de yakında Avrupa’da piyasaya sürülecek. Gece yaşanan hipoglisemileri azaltmada önemli gelişmeler kaydetmiştir. Diğer taraftan, çift hormon sistemleri bir çok grup tarafından geliştirilmektedir. Kapalı döngü sisteminde glukagonun nasıl güvenli bir şekilde kullanılacağı ise hala önemli bir soru. Glukagon sistemde kullanılabilir değilken (mesela setteki emilim hatası) sistemin bunu algılaması ve vücutta çok fazla aktif insülin olmaması durumunu garantiye almak buna örnek olarak gösterilebilir. “Glukagon karmaşık hale getiriyor,” diye belirtti. “Biyonik pankreas deneylerinde, ortalama günlük glukagon dozu, 800 mikrogramdır. Eğer kişi zaman zaman hiperglukojenikse (yani çok fazla glukagon üretiyorsa), günlük 800 mikrogram eklemenin olası sonucu nedir? Tip 1’li İnsanlar hala glukagon salgılıyorlar, ve aslında aşırı miktarda ve sık sık yemek sonrası salgılanıyor. ”
Aaron, uzun vadede ikili hormon sistemi fikrini desteklemiyor. “Glukagon etkileri ve ona yaklaşımımız soru işareti olarak kalsa da, bu önemli olmadığını düşündüğüm anlamına gelmiyor. JDRF Tandem’in yarattığı iki hazneli pompayı destekliyor ve bir çok proje arasından, geleceğin iki hormonlu sisteminin kullanımına yönelik sabit glukagonu geliştirmesi için Xeris’e sermaye sağlıyor.”Ancak endişe, sistemin onay alma sürecinde yatmakta ve 2017’de kullanılır hale geleceğini söylemek beklentileri fazla yüksek tutmak demektir.
Bir seferde birden fazla projeyi finanse etmek neden önemlidir diye sorulduğunda, Dr. Kowalski: ” Soru aslında kendisi, kafamdaki tedaviye nasıl ulaşacağım sorusuna cevap vermekte. Sonuçta buradaki ilerleme bir rekabet halinde. Eğer Medtronic sensörüne bakarsanız görürsünüz ki 2004 yılında piyasaya sürülen sensör aslında kendi CGMS sistemleri için kullandıklarının aynısı. Doktor versiyonu 1999 yılında yapıldı. Abbott ve Dexcom ortaya çıkana dek gerçekten de o sensör piyasaya sürülenle aynı sensördü.Ve Dexcom’a çok büyük miktarda itibarım var çünkü bu rekabet tüm bilim dalına yardımcı oldu.Medtronic kendini yukarı taşıdı ve ileride daha da iyi sensörleri olacak çünkü Dexcom Medtronic’i buna zorlamakta.
Abbott’un yeni FreeStyle Libre Flash sistemi, daha açık bir piyasanın sonucu olarak hangi cihazların piyasaya sürüleceğine bakılırsa oldukça heyecan verici.”Sensörleri iki hafta süreyle çalışabilecek ve parmak delim işlemi gerektirmeyecek. Şaşırtıcı değil mi? Bu sistem diğer CGM sistemlerinden daha küçük. Şuan yok ancak ileride bir çok insana hayatlarında büyük bir gelişme sağlayacak ”
“Ömürlük bir tedavi bulunacak mı diye çok fazla soru alıyorum. Bazı insanlar, şirketlerin bu gibi cihazları diyabetlilere çok fazla satıp kar elde ettiklerinden bir tedavi bulma motivasyonlarının olmadığına inanıyor. Sonuç olarak bu şirketler sıradakinin ne olduğunu ortaya çıkarmaya çalışıyorlar. Ve rekabet buna sürüklüyor. Yani spesifik olarak hangi sistemden bahsedersek bahsedelim, bu şirketlerin yol katetmeye devam etmesi bizler için iyi bir şey. ” Bu cihazları akıllı telefonlarla karşılaştırdı: “Bir zamanlar herkes Blackberry kullanıyordu, ancak şuan için eğer Wall Street’te çalışmıyorsanız, bu cihazı hala kullanan insanlara rastlamak çok zor. Piyasa yeni şeylerin çabucak giriş yaptığını ve bazı şeylerin tekrarlnmadığını göstermek adına bu güzel bir örnek. Rekabet bizi icat etmeye sürüklüyor. JDRF bakış açısıyla birden fazla seçeneğimiz olsun istiyoruz çünkü insanlar için iyi olan budur. (Çeviri: Esen Gök, Kaynak: https://myglu.
