2011 yılında Uluslararası Diyabet Federasyonu’nun (IDF) 14 Kasım Dünya Diyabet Günü’ne istinaden hazırladığı, evrensel geçerliliği olan ve Türkiye’den Toplum Sağlığı Araştırma ve Geliştirme Merkezi tarafından Türkçe’ye çevirilen ‘ŞEKER HASTALARININ HAKLARI ve SORUMLULUKLARI’ yazısını sizlerle paylaşıyorum.
Ülkemizde uygulamada aksaklıklar yaşandığını düşünsek de haklarımızı bilmek ve gerektiğinde elimizin altında bulunması gereken bir döküman.
Bloğumuzdaki Diyabetli Hakları kategorisi altında da gerekli bilgilere ulaşabilirsiniz.
1. Bakım ve Hizmet Alma Hakkı
- Irkı, etkin kökeni, cinsiyeti ve yaşı ne olursa olsun erken tanı ve psikososyal bakım ve destek de dahil olmak üzere bakım ve tedaviye hakkaniyetli ve ödenebilir bir biçimde ulaşma hakkı
- Hangi koşullarda hizmet aldıklarına bakılmaksızın kanıta dayalı uygulamalarla uyumlu biçimde düzenli ve güvenilir öneri, eğitim ve tedavi alma hakkı
- Sağlık sektörünün proaktif toplum programlarından, her türlü sağlık kurum ve kuruluşunda eğitim ve önleme kampanyalarından yararlanma hakkı
- Gebelikte ve doğum sonrasında yüksek kaliteli hizmetlere ve bakıma ulaşım hakkı
- Çocukluk ve ergenlik döneminde, kendilerini temsil edecek bir durumda olmayanların özel ihtiyaçlarını da göz önünde tutarak, yüksek kaliteli hizmetlere ve bakıma ulaşım hakkı
- Hastalığın ilerlemesini ve yaşla birlikte oluşan değişiklikleri dikkate alan uygun geçici bakım hakkı
- Afet hallerinde ve acil durumlarda da uygun bakımın devam ettirilmesi hakkı
- Kişisel, dinsel veya kültürel inançlar ve ebeveyn anlayışları gibi konular da dahil olmak üzere sağlık çalışanlarından saygı ve iyi muamele görme, bakım ve tedavisine zarar vereceği kaygısı olmadan verilen hizmetlerin herhangi bir yanından şikayetçi olma hakkı
- Onayları olmaksızın hastalıklarıyla ilgili bilgilerin gizli tutulması ve 3. şahıslara açıklanmaması, bakım ve tedavilerine herhangi bir zarar verilmeyeceğinden emin olarak araştırma programlarına katılıp katılamama serbestliği hakkı
- Bireysel ve toplu olarak sağlık hizmeti sağlayıcılarına ve karar vericilere karşı şeker hastalığı ile ilgili bakım ve hizmetlerde iyileştirilmeleri yapılmasını isteme hakkı
2. Bilgilenme ve Eğitim Hakkı
- Nasıl önlenebileceği, yüksek riskli kişilerde erken tanınmasının getireceği avantajların neler olduğu, hastalığın etkili biçimde nasıl tedavi edilebileceği, eğitime ve klinik kaynaklara etkili biçimde nasıl erişilebileceği de dahil olmak üzere şeker hastalığı hakkında uygun bilgi ve eğitim alma hakkı
- Tanı konduğunda ve gerektiği her zamanda yüksek kalitede grup ya da birey olarak şeker hastalığının klinik, davranışsal ve psikososyal yönlerini de dikkate alan kendi hastalığını yönetme eğitimi alma hakkı
- Kendi bakım ve sağlık hedeflerini araştırma, planlama ve yürürlüğe koyma ve sonuçları gözlemleme işlemlerine katılma hakkı
- Tedavi ve ilaçların isimleri ve dozları, etkileri ve yan etkileri diğer ilaçlarla ve başka tıbbi etkileşimleri hakkında güvenilir bilgi alma hakkı
- Tıbbi kayıtlarına ve diğer bilgilerine istediği zaman kendisinin veya tayin ettiği diğer kişilerin ulaşabilmesi hakkı
3. Sosyal Adalet Hakkı
- Toplumun, tüm faaliyetlerine katılan, toplumun tüm kesimlerinden saygı ve iyi muamele gören, şeker hastası olduklarını gizlemeleri gerektiği hissine kapılmadan yaşayan üyeleri olma hakkı
- Ücreti karşılanabilir ilaç ve izleme teknolojileri hakkı
- Şeker hastalığı olan kişilerin çalıştırılmasını kısıtlayabildiği bilinen riskleri olan işleri dikkate almak kaydıyla işe alınmada ve kariyer yapmada hakkaniyetli davranılma hakkı
- Toplumun tüm kesimlerinden saygı ve iyi muamele görme hakkı
- Sigorta kapsamına alınma ve sürücü ehliyeti için başvurmada ayrımcılığa maruz kalmama hakkı
- Okul öncesi aktivitelerde, okullarda, müfredat dışı aktivitelerde ve soysak klüplerde, işyerlerinde tam desteklenme, sağlık kuruluşlarındaki randevuları için izin verilme, temiz ve güvenli bir ortamda ilaçlarını alabilmek ve şeker ölçümlerini yapabilmek için zaman ve mahremiyet sağlanması hakkı
- Kendilerini temsil edecek hasta örgütü kurma veya böyle bir örgüte katılma, bu örgüt için sağlık ve sağlıkla ilişkili kurum ve kuruluşlarda ve sivil toplumda destek arama hakkı
4. Sorumluluklar
- Halihazırdaki sağlık durumları, kullandıkları tüm ilaçlar, alerjiler, sosyal durumları, yaşam tarzları ve kendisi için en iyi tedavi ve önerilerin belirlenmesi için gerekli olabilecek tüm diğer bilgileri sağlık çalışanlarıyla paylaşma sorumluluğu
- Karar verilen bakım ve tedavi planını uygulama sorumluluğu
- Şeker hastalığının kişisel yönetiminin bir parçası olarak sağlıklı yaşam davranışlarını seçme, uygulama ve gözlemleme sorumluluğu
- Başarılı bir uygulamayı engelleyen şeyler de dahil olmak üzere, önerilen tedavi planıyla ilgili olarak yaşadıkları herhangi bir sorunu sağlık çalışanlarıyla paylaşma sorumluluğu
- Gerektiğinde ve ihtiyaç duyulduğunda destek olmaları için aileyi, okulu, iş yerini ve arkadaşlarını şeker hastalığı olduğu konusunda bilgilendirme sorumluluğu
- Şeker hastalığı olan kişilerin ve sağlık personelinin haklarına anlayış ve saygı gösterme sorumluluğu
