Diyabette Merak Edilen Sorular

Diyabet (Şeker Hastalığı)

Kocaeli Üniversitesi Çocuk Endokrinoloji Bölümü Prof Dr Şükrü Hatun’un liderliğinde diyabette (şeker hastalığı) merak edilen sorular kapsamında bir kitap hazırlığı bulunmakta. Bu çalışmaya ben de dahil oldum.

Şükrü Bey’den gelen maili aşağıda sizlerle paylaşıyorum. Bu hafta içerisinde diyabette merak edilen sorularınızı bu yazıya yorum olarak yazabilirseniz sevinirim. Sizlerden gelecek soruları derleyerek Şükrü Bey ile mail yoluyla paylaşacağım.

Prof Dr Şükrü Hatun’un Maili

Değerli Diyabetli Arkadaşlarım,

Daha önce de bahsetmiştim; Ben, Oğuzhan Deyneli, Eda Cengiz (Kendisi ABD’de çalışıyor) Dr. Dyt. Alev Keser ve Tip 1 diyabetli Avukat Gamze Gedikli beraber bir kitap yazmaya çalışıyoruz.

Bu kitabın güncel bilgiler içermesini ve sizlerin sorularına cevap vermesini planlıyoruz. Bu amaçla diyabetli çocuklardan, sizlerden sorular topladık. Bu soruları aşağıda sunuyorum.

Kitabın en iyi şekilde olması açısından bunlara ek sorularınız varsa bu yazıya yorum olarak yazmanızı rica edeceğiz.

Prof. Dr. Şükrü Hatun

Sorular

1. Çocuklara diyabet tanısı konması niçin şaşkınlık uyandırır? Çocuklarda görülen diyabet erişkinlerde görülenden farklı mıdır?
2. Ben niçin diyabet oldum?
3. Tip 1 diyabet genetik midir?
4. Tatlı yediğimiz için mi diyabet olduk?
5. Diyabet bulaşıcı mıdır?
6. Tip 1 diyabetin çocuklara geçme ihtimali var mı?
7. Anne adayının bedeni hazır olmadan (mineral/vitamin eksikliği varsa) hamile kalması diyabet oluşmasında etkili midir?
8. Tip 1 diyabeti pankreas hasarlanmadan önce saptamak mümkün mü?
9. Tip 1 diyabet erken tanı ile önlenebilir mi?
10. Tip 1 diyabetli çocukların kardeşlerinde risk analizi yaptırmaya gerek var mı?
11. Neden pankreasımız çalışmıyor? Ameliyatla hastalığımız ortadan kalkabilir mi?
12. Tip 1 ve Tip 2 dışında başka diyabet türleri var mı?
13. Balayı dönemi nedir? Balayı dönemi birden fazla olabilir mi
14. Bir yılda dünyada kaç kişi Tip 1 diyabet olur?
15. Tip 1 diyabetliler ortalama kaç yıl yaşar?
16. Tip 1 diyabetliler niçin insülin kullanmak zorunda?
17. Günümüzde insülin nasıl üretiliyor?
18. İnsülinin içinde ne var?
19. İğne ile yaptığımız insülin ile pankreasın yaptığı insülin aynı mı?
20. İnsülin yapmasak kaç gün sonra durumumuz kötüleşir?
21. İnsülin neden karından yapınca daha etkilidir?
22. İnsülin niçin kilo aldırır?
23. İnsülin kan şekerini nasıl düşürüyor?
24. Şekerimiz yükseldiğinde niçin çok idrar yaparız?
25. Şeker düşünce her insan sinirlenir mi?
26. Kan şekerimiz yüksek olduğunda bazı dokularımızın hasar gördüğünü biliyoruz. Aynı durum kan şekeri düşüklüğü çok olduğunda da olur mu?
27. Şekerimiz kaça çıktığında ölüm riski vardır?
28. Hipoglisemiyi hissetmemenin nedeni nedir?
29. Spordan sonra olan baygınlıkta glukagon daha az mı etkiler?
30. Glukagon kol bölgesine yapılabilir mi?
31. Diyabetlilerin boyları kısa mı kalır?
32. Diyabetliler okul yaşamında nelere dikkat etmeli?
33. Diyabetli çocuk ve gençlerin okul gezilerine katılmasında, beden eğitimi derslerine girmesinde bir sakınca var mıdır?
34. Diyabet kamplarının yararları nelerdir? Her çocuk kamplara katılmalı mı?
35. Ülkemizde hangi illerde diyabet kampları yapılıyor?
36. Çocukluktan erişkinliğe geçilirken diyabetliler ne gibi zorluklarla karşılaşırlar?
37. Diyabetli çocuklar erişkin kliniklerine geçiş yaparken nelere dikkat etmelidir?
38. Tip 1 diyabetle Tip 2 nin farkı nedir?
39. Tip 1 diyabetliler askere gider mi?
40. İnsülin yapılan yerlerde niçin şişlikler oluşuyor?
41. “Lipoları” nasıl önleriz ve tedavi ederiz?
42. Lipoların yan etkisi var mıdır? Lipolarımız tekrar dağılır mı?
43. Yüz nakli yapılıyor da niçin pankreas nakli yapılmıyor?
44. Yapay pankreas niçin ülkemizde takılmıyor?
45. Hamilelikte çıkan diyabet geçici mi? Kalıcı mı?
46. Kulaktan duyma bitki ve ilaçlar şekerimizi etkiler mi?
47. Şekerimiz yüksek olduğunda organlarımız niçin zarar görür? Bu durum HbA1c yükseldiğinde de olur mu?
48. Ayak bakımı dışında kişisel olarak başka hangi bakımlara ihtiyacımız var?
49. Adet döneminde şekerle ilgili bir sıkıntı olur mu? İnsülin dozlarını nasıl ayarlamak gerekir?
50. Diyabetlilerin ayaklarındaki yaralar niçin geç iyileşir?
51. Hamileyken insülin dozları ile oynamak gerekir mi? Nasıl ayarlarız?
52. Diyabet hangi organlara zarar veriyor ve bunun nedeni nedir?
53. HbA1c’nin iyi olması için ne yapmalıyız?
54. Ülkemizde adacık nakli yapan klinik var mı?
55. Yaşamımızın sonuna kadar kısıtlamalar sürecek mi?
56. Diyabet ruh sağlığımızı etkiler mi?
57. Tip 1 diyabetliler hamile kalınca zorluk çeker mi?
58. Diyabetle baş etmenin zorlukları nelerdir? Aile üyeler nasıl destek olabilir?
59. İki tip 1 diyabetlinin birbirleri ile evlenmesi sakıncalı olabilir mi?
60. Diyabetli olarak normal ve başarılı bir ömür sürmek mümkün müdür?
61. Niçin tek bir çeşit insülin kullanmıyoruz? Neden farklı insülin çeşitleri var?
62. İnsülin dozuna karar verirken nasıl bir yol izlemeliyiz?
63. Hasta olduğumuzda insülin dozlarını nasıl ayarlarız?
64. Lantus bir kaç kez geç yapılabilir mi?
65. Tip 1’in kesin tedavisi bulunur mu?
66. İğnesiz tedavi mümkün mü?
67. İnsülin yerine hap kullansak olur mu?
68. İnsülin pompası daha mı güvenli?
69. İnsülin pompası takacaksan hangisini tercih etmeliyiz?
70. Niçin bazı diyabetliler pompa takar da diğerleri takmaz?
71. İnsülin pompası kullanan kişi diyabetli değilmiş gibi mi yaşıyor?
72. Eğer ilerde adacık nakli yapılırsa hastalar neye göre seçilir? Yaş ve maddi durum etkiler mi?
73. Yakın zamanda yapay pankreas olacak mı?
74. Diyabetle ilgili duyup inanmamız gerekenler nelerdir?
75. Diyabetli çocuk ve gençlere destek olan uluslararası ve ulusal sosyal gruplar var mıdır? Bunlara nasıl ulaşılabilir?
76. Diyabetin tedavisinde beslenmenin rolü nedir?
77. Diyabet, beslenme alışkanlıklarının değiştirilmesini gerektirir mi?
78. Sağlıklı (Yeterli ve Dengeli) Beslenme Nedir?
79. Besin Ögeleri Nelerdir?
80. Karbonhidrat Nedir? Kan Şekerini Nasıl Etkiler?
81. Hangi besinler karbonhidrat içerir?
82. Kan şekerinin yükselmesinden karbonhidratlar sorumlu ise karbonhidrat tüketimini azaltmalı mıyız?
83. Bir günde ne kadar karbonhidrat tüketmeliyiz?
84. Karbonhidrat içeren yiyeceklerin kan şekerini etkileme hızları aynı mıdır?
85. Posa (lif) nedir? Ne kadar tüketmeliyiz?
86. Kan şekerini sadece karbonhidratlar mı etkiler?
87. Protein Nedir? Hangi besinler protein içerir?
88. Yağ nedir? Hangi besinler yağ içerir?
89. Neden doymuş yağ türlerini daha az tüketmeliyiz?
90. Doymuş yağ tüketimi nasıl azaltılır?
91. Diyabetli birey diyetle günlük vitamin-mineral ihtiyacını karşılayabilir mi? Ek besin desteği alması gerekir mi?
92. Günlük sıvı tüketimi ne kadar olmalıdır?
93. Diyabetliler şeker ve şeker içeren yiyecekler tüketebilir mi?
94. Diyabetliler yemeklerini tuzsuz mu yemelidir?
95. Öğün planlamasını nasıl yapabilirim?
96. Değişim sistemi nedir?
97. Besin piramidi nasıl kullanılır?
98. Karbonhidrat sayımı yöntemi nedir?
99. Karbonhidrat sayımı yöntemini kullanmak şart mıdır?
100. Öğünde tüketilen karbonhidrat miktarı nasıl hesaplanır?
101. Karbonhidrat sayımı yöntemini kullanarak diyabetimi nasıl yönetebilirim?
102. Karbonhidrat/İnsülin oranı nasıl hesaplanır?
103. Hangi Besinlerin Tüketimi “Serbest” Olabilir?
104. Diyabetliler günde kaç öğün beslenmelidir? Öğün düzeni nasıl olmalıdır?
105. Sağlıklı ara öğünler nasıl hazırlanır?
106. Yapay Tatlandırıcılar Nelerdir?
107. Diyabetik veya light ürünleri kullanmak doğrumu dur?
108. Besin Etiketi Nasıl Okunur?
109. Sağlıklı tarifler nasıl geliştirilir?
110. Çocuklar öğün zamanında yemek yemek istemezse ne yapılabilir?
111. Ana veya ara öğün saatinde kan şekeri düzeyi yüksek çıkarsa ne yapılabilir
112. Herhangi bir ana veya ara öğünde çok fazla miktarda karbonhidrat tüketilirse ne olur?
113. Çocuğum diyabet tanısı aldıktan sonra çok açlık hissediyordu ve çok fazla miktarda yemek yiyordu, ama şimdi daha az açlık hissediyor. Neden?
114. Diyabetliler doğum günü partileri ve kutlamalara katılabilir mi?
115. Ev dışında da sağlıklı beslenmek mümkün müdür?
116. Neden idrarda ve/veya kanda keton pozitif olduğunda maden suyu içilmesi önerilir?
117. Diyabet ve çölyak hastalığı birlikteliğinde beslenme nasıl olmalıdır?
118. Kan şekerini düşüren bir yiyecek veya bitki var mıdır?
119. Diyabet olduğu için çocuklar ergenlik veya yetişkinlik döneminde fazla kilolu mu olacak?
120. Kampta ve hastanede besinlerin içindeki karbonhidrat miktarları yazıyor ama gerçek hayatta nasıl sayacağız?
121. Sporun uzamış etkisi ne demektir?
122. Kan şekerimiz 250 üzerindeyken niçin egzersiz kan şekerimizi yükseltir?
123. Ramazan ayında sahur vaktinde ek insülin yaparak veya insülin yapmadan ek öğün yiyebilir miyiz?
124. İnsanlar niçin diyabetlileri dışlıyor?
125. Diyabetliler çocukluk erişkinliğe geçerken ne gibi sorunlar yaşar? Bunlarla nasıl baş edebilir?
126. Diyabetli gençlerin aşık olmasının, evlenmesinin bir sakıncası var mıdır?
127. Diyabetliler sınavlara nasıl hazırlanmalı? Sınavlarda nelere dikkat etmeli?
128. Diyabetli olarak üniversitede okumak zor mudur?
129. Diyabetlilerin hakları ve güncel mevzuata göre durumları nedir?
130. Tip 1 diyabetliler “özürlü” raporu alabilir mi? Nasıl?
131. Özürlü raporunun dereceleri nelerdir? Özürlüler ne gibi haklara sahiptir?