Hiperglisemi / Şeker Yüksekliği Anlarında Ne Yapılmalı? – Bölüm2

Hiperglisemi / Şeker Yüksekliği Anlarında Ne Yapılmalı? – Bölüm2

Hiperglisemi / Şeker Yüksekliği Anlarında Ne Yapılmalı? – Bölüm1 yazımda sizlere hiperglisemi yani kan şekeri yüksekliğinin sebep olacağı ilk iki maddeden sizlere bahsetmiştim.

Şekerimizin belli başlı yükselme sebepleri olduğundan bahsetmiştim. Aşağıda bu detayları tekrar görebilirsiniz.

• Yapılan insülinin bozulmuş veya son kullanma tarihinin geçmesi,
• İnsülin yapılan bölgenin sürekli kullanılan bir yer olması,
• Özellikle büyüme çağındaki diyabetli çocuklardaki hormonlar,
• Sabahları yüksek olan kortizol seviyesi,
• Yenilen yemeğe göre doğru dozda insülin yapmamak,
• Glisemik indeksi yüksek, yağ ve proteinden zengin bir öğün tüketilmesi,
• İnsülin kalem iğne ucunun boyunun yeterli olmaması,
• Enfeksiyonel ve/veya ateşli herhangi bir rahatsızlık gibi.

Bu sefer konumuz ‘hormonlar’.

Büyüme Hormonu

Büyüme hormonu beynimizin ön kısmındaki hipofiz bezi tarafından salgılanır. Kandaki glükozun hücre içerisine girmesini engelleyerek kan şekerini yükseltir.

Büyüme evresindeki çocukların HbA1c değerlerindeki yüksekliğin ana sebeplerindendir bu hormon. Kan şekerini 3-5 saat sonra yükselten bir etkisi mevcuttur.

Büyüme hormonu arttıkça vücudun insüline olan duyarlılığı azalır ve dolayısıyla kan şekeri tip-1 diyabetli çocuklarda eğer insülin dozları ile süreç doğru bir şekilde desteklenmezse yükselişe geçer. Ki bu da aslında çalışması gereken büyüme hormonunun çalıştığının bize güzel bir göstergesidir.

Ancak kan şekeri sürekli ve dikkatsizce 350 mg/dl’lerde gezen diyabetli çocuklarda A1c değerleri de çok yüksek seyredeceğinden çocuklarda büyüme geriliği olabilmekte. Çünkü bu tarz A1c’si yüksek çocuklar ne yerse yesin, insülin yetersizliği nedeniyle aslında o besinleri yemiyorlar. Yediklerini aynen idrarla geri atmaktalar. Aslolan kan şekeri regülasyonunu mümkün olduğunca sağlamak olmalı ancak hormon düzeylerindeki değişimler kimi zaman elimizde olmadan bu regülasyonu maalesef bozabiliyor.

Kortizol Hormonu

Kortizol hormonu da böbrek üstü bezlerinde üretilir. Proteinleri yıkarak glükoz yapımını arttırıp, hücrelerin glükoz kullanımını azaltır. Dolayısı ile yine kan şekeri yükselir.

Sabah hepimizde salgılan “kortizol” hormonu sebebiyle, en yüksek insülin ihtiyacımız bu sabah saatlerinde olmakta. Çünkü bahsettiğimiz gibi kortizol, kan şekerini yükselten bir hormon.

Deltacortil, Prednol gibi direkt kortizol içeren ilaçlar kullanmaya başlayınca da kan şekeri hep yüksek gider. Özellikle bu tarz ilaçları kullanırken insülin dozları yeniden ayarlanmalı. Birinci noktada bazal, ikinci noktada da bolus insülin dozları gözden geçirilmeli.

Bu tarz ilaçları alırken insülin ihtiyacı iki katına da çıkabilir.

Bu durumlarda ne yapılmalı?

Her iki durumda da sıkı bir kan şekeri takibi ve insülin doz ayarlamaları yapmak gerekiyor. Elbette iyi bir diyabet eğitimi alınmışsa kişi veya aile bireyleri, alınmamışsa mutlaka doktor kontrolünde olması lazım.

Hep bahsettiğimiz gibi hormonlarla başa çıkmak kolay olmasa da doğru dozda insülin ayarlaması hedef kan şekeri ve A1c aralığında kalmamızı sağlar.