Kan Şekeri Düzeltme Faktörünü ve KH/İnsülin Miktarını Ayarlamak

Kan Şekeri Düzeltme Faktörünü ve KH/İnsülin Miktarını Ayarlamak

Diyabetlillerde (şeker hastası) yemek zamanı insülini için birkaç yol vardır. Birinci yol; karbonhidrat veya gelişmiş karbonhidrat sayımı için insülin eşleme olarak adlandırılan karbonhidrat ve insülin oranlarının kullanılmasını içerir. Belirli miktarda alınacak karbonhidrat için ne kadar insülin yapılacağını söylerken ve diğer bir anlamda da bir ünite insülinin kan şekeri kaç birim düşüreceğini anlatır.

Bu değerler, yani alınacak karbonhidrata göre kaç ünite insülin yapılması ve 1 ünite insülin kan şekerimizi kaç birim düşürecek gibi değerler öncelikli olarak doktorlar ve diyetisyenler tarafından ayarlanır.  Bu ayarlama diyabetli bireyin günlük aldığı besinler, insülin dozları ve kan şekeri değerleriyle hazırlanan bir tablo sonucunda doktorlar tarafından hazırlanabilmektedir.  Bu oranlar uzun zaman önce belirlenmiş ve hiç değiştirilmemişse bu dozların halen geçerliliğini koruyup korumadığını tekrar kontrol etmek gerekecektir.

Bu kontrolü yapmak ve doğru dozlara karar vermek çok kolay değildir. Ancak birkaç pratik bilgi vermek gerekirse;  hedef olarak kan şekeri aralığımız 100-150 mg/dL arasında olmalıdır. 150 mg/dL hipoglisemi riski çok fazla bireyler için referans kan şekeri olması gerekirken, sağlıklı yetişkin, genç ve/veya hamlie kadınlar içinse bu değer 100 mg/dL olmalıdır.

Örneğin İDF yani insülin duyarlılık faktörü (1 ünite insülinin kan şekerini düşürme miktadırıdır.) 50 birim olsun. Kan şekerimiz yüksekken hedef kan şekeri değerimiz ise 100 mg/dL olsun. İDF oranına göre yapılan insülinden 3 saat sonra kan şekerimiz 60 mg/dL ile 140 mg/dL arasında olmalıdır.  Ancak her düzeltme bolusu sonrasında kan şekeri ortalama 3 saat sonra hep 60 mg/dL gibi bir değere geliyorsa o zaman İDF oranımızda bir problem vardır ve bu değer düzeltilmelidir.

Ayrıca düzeltme bolusu yapmak için kan şekerinin 180 mg/dL üzerinde olması gereklidir.  Zira 180 mg/dL ve altındaki bir kan şekeri değerindeyseniz düzeltme bolusu yapmak doğru olmayacaktır.

Düzeltme bolusunu yani kan şekerini düşürmek için yapılacak ek doz insülini hesaplamak için bir örnek verelim. Örneğin kan şekerimizi ölçtük ve 300 çıktı. Kan şekerimizi ise 200 mg/dL’ye getirmek istiyoruz. 300’den 200’ü çıkardığımızda 100 mg/dL yi buluruz. Yani kan şekeri değerimizi 100 mg/dL düşüreceğiz. İDF değerimiz ise 1 ünite için 20 olsun. 1 ünite insülin kan şekerimizi 20 mg/dL düşürürse, kan şekerimizi 100 mg/dL düşürmek için kaç ünite insülin yapmalıyım? Sonuç 5 ünite çıkar. Eğer kan şekerimizi 300’den 100’e düşürmek isteseydij bu sefer 10 ünite insülin yapmamız gerekirdi. Ancak gece yatmadan önce bu tarz bir ek doz insülin yapmamız gerekiyorsa kan şekerimizi minimum 170-180 mg/dL’ye düşürmeyi hedeflemeliyiz.

Karbonhidrat/insülin oranını hesaplamak için de yemek yerken karbonhidrat miktarı kolay ve net hesaplanabilenecek besinler tüketmeli ve o öğünde yağlı ve alkollü bir beslenmemelisiniz.

Yemekten ortalama 2 saat sonra kan şekerimiz 100-150 mg/dL arasında ise KH/insülin oranımız doğrudur. Kan şekerimiz düşük çıkmışsa yaptığımız insülin fazla, fazla çıkmışsa yaptığımız insülin azdır. Çıkan sonuca göre KH/İnsülin oranı ile oynayabiliriz. Örneğin; 10 gr KH için 1 ünite insülin yaptığımızda kan şekerimiz ortalama 2 saat sonra 200 mg/dL çıkmışsa KH/İnsülin oranını 9 gr KH için 1 ünite şeklinde revize edebiliriz. Yine olmazsa 7 gr KH için 1 ünite şeklinde devam edilebilir. Böylece daha fazla insülin yapmış oluyoruz.

Ancak kan şekerimiz bu sefer düşük çıkarsa bu durumda KH/İnsülin oranını 10’a 1’den, 11’e 1 ya da 12’ye 1 ünite yapacak şekilde değiştirebiliriz. Böylece yemek için daha az insülin yapmış olacağız.

(Yararlanılan kaynak: http://blog.joslin.org)