Tip-1 Diyabetle İlgili Sıkça Sorulan Sorular ve Cevapları
Dün akşam Twitter’da denk geldim. #canankaratayasoruyorum hashtaginde tip-1 diyabetli bireylerin sorduğu birkaç soruya denk geldim.
Aslında diyabetimben.com‘ı takip eden çoğu kişi bu soruların yanıtlarını eminim biliyordur ama bilmeyenler, duymayanlar için tekrar edelim.
- Tip-1 diyabetliler çocuk sahibi olabilir mi?
- Elbette. Tip-1 diyabet çocuk yapmaya engel değildir. Tip-1 diyabetli bireyin cinsiyeti ne olursa olsun engel bir durum bulunmamaktadır. Sadece kadın tip-1 diyabetlilerin hamilelik periyodu, tip-1 diyabetli olmayan kadınlara nazaran biraz daha sancılı geçmektedir.
- Tip-1 diyabetliyim. Çocuğumda tip-1 diyabetin ortaya çıkma olasılığı nedir?
- Ailesinde diyabet geçmişi olan her birey yılda bir sefer açlık kan şekerine ve 3 aylık ortalama kan şekeri testi olan HbA1c testini yaptırabilirler.
- Tip 1 DM’lu erkeklerin çocuklarında Tip 1 DM çıkma oranı 1/17
- Tip 1 DM’lu kadın çocuklarında Tip 1 DM çıkma oranı 25 yaşından önce doğumda 1/25; 25 yaşından sonra doğumda 1/100
- Eğer diyabetiniz 11 yaşından önce çıktıysa risk x2
- Eğer hem annede hem de babada Tip 1 DM mevcutsa 1/10-1/4
- Birinci derece akrabalarda Tip 1 DM %6 vs
Kaynak: (Dorman and Bunker, 2000)
- Tip-1 diyabet geçer mi?
- Tip-1 diyabet geçici bir hastalık değildir. Şu anda Dünya’da bilinen kesin bir çözümü maalesef yoktur. Sadece hayatımızın en önemli hormonu insülini dışarıdan alarak yaşamımıza devam etmekten başka bir yolumuz bulunmamaktadır.
- Tip-1 diyabetli bireyler nasıl beslenmeli? Karbonhidrat Sayım Yöntemi doğru bir yöntem midir?
- Tip-1 diyabetli bireylerin sürekli kontrol altında olacakları endokrin doktoru ve beslenme düzenleri için de diyetisyene ihtiyaçları bulunmaktadır. Diyetisyenlerimizin bir kısmı geleneksel olarak standart bir beslenme ve insülin dozu önerirken, bir kısım diyetisyenler ise artık Dünya’da da kabul gören karbonhidrat sayım yöntemi ile beslenmeyi önermekteler. Karbonhidrat sayım yöntemi bizlere günlük kalori ihtiyacımıza göre bir beslenme planı çıkarırken, yediğimiz besinlerin karbonhidrat miktarına göre insülin dozunu ayarlama prensibine dayanır. Bu yöntem tip-1 diyabetli ve yakınları için sıkıcı ve zorlu diyet listelerinin birkaç adım önündedir. Esnek beslenme sağlarken, günlük kalori miktarını aşmadan, daha konforlu bir tip-1 diyabet yönetimi sağlar.
- Tip-1 diyabetli bireyler beslenmelerine dikkat ederse, tip-1 diyabeti atlatır mı?
- Yukarıda da belirttiğimiz gibi tip-1 diyabetin şu an için bilinen bir çözümü bulunmamaktadır. Tip-1 diyabette düzenli ve sağlıklı beslenme hayatımızı daha konforlu yaşamamız için önemlidir.
- Kan şekeri ölçümü ne sıklıkla yapılmalı?
- Tip-1 diyabetli bireylerin kan şekeri kontrolü oldukça önemlidir. Kan şekerimize göre insülin ve yemek miktarımızı ayarladığımız için ‘su içmek’ gibi bir önemi bulunmaktadır. Bu sebeple; sabah açlık-toklu, öğle açlık-tokluk, akşam açlık-tokluk, gece 03:30 ve gün içerisinde kontrol amaçlı ölçümler yapılabilir. Kan şekeri ölçümü yapılmadan tip-1 diyabetli hayatlarımızı sağlıklı yönetemeyiz.
Umarım bu bilgiler çoğumuz için rehber niteliğinde olur.
(Görsel kaynak: yourthings.org)
Merhaba, guzel ve bilgilendirici bir yazi olmus. elinize saglik.
Ben HbA1c testinin nerede yapildigini merak ediyorum. Bir doktorum yada hastanem yok.
Hastaneye dire gidip test yaptirmak istiyorum desem yaparlar mi ?
Tesekkurler,
Mert Bey Merhaba,
Teşekkürler.
Herhangi bir hastanede yapılabilmekte. Doktora neden testi yaptırmak istediğinizi söylerseniz yapılır diye düşünüyorum.
sevgiler,
Merhaba, 25 yillik Tip 1 Diyabetliyim, 10 yil kadardir insulin pompasi kullaniyorum (Medtronic Minimed). Uzun suredir dikkatimi ceken bir durum var. Rezervuara insulin cektigimde rezervuar pistonunun ic kismina yani pistonun iki siyah cizgisinin arasina insulin siziyor. Son iki seferdir ise pistonun disinda da insulin damlasi goruyorum, yani rezervuarin pistonu insulin sizdiriyor. Sizin videonuzu izledim ben de anlattiginiz ikinci yontemle insulin cekiyorum rezervuara, yani flakona once hava vererek. Bu sizdirma meselesi cok kafami kurcaliyor cunku insulinin ciktigi yere hava kabarcigi girecektir diye dusunuyorum ve ayrica pompanin elektronik aksamina insulin sizintisi olmasi hic de iyi olmaz. Bunu sirketle paylastim, elimdeki rezervuarlardan incelemek icin 3 adet gondermemi istediler, ancak telefonda oncelikle kullanim hatasi olabilecegi uzerinde duruyorlar. Ben en azindan 10 yildir bu makineyi kullaniyorum ve insulin cekmeyi bildigimi dusunuyorum. Pistonu en sonuna kadar cekmeye zorlamiyorum, fazla hizli cekmiyorum. Kabarciklar icin sizin uyguladiginiz yontemi uyguluyorum. Ayrica nasil bir hata yapabilirim ki pistondan disariya insulin aksin? Bu konuda ne dusundugunuzu benim,le paylasir misiniz? Siz benzer bir sorun yasadiniz mi?
Saygilarimla.
Elif Nihan YOLSAL
Elif Hanım Merhaba,
Bir dönem rezervuarlarda sorun vardı. İnsülin sızdırıyordu. Benzer bir durum olabilir. Bence Medtronic’e gönderin. Bence de insülini rezervuara çekmesini mutlaka biliyorsunuzdur. Ancak büyük bir olasılıkla teknik bir sorun çıkacaktır.
Elinizdeki rezervuarları ne zaman aldınız? Onu da sormak isterim.
sevgiler,
Tesekkurler
merhaba,
Kardeşime Tip-1 diyabet teşhisi koyulalı 2 yıl oluyor. Hala bir sisteme oturtamadık. Kendisi 22 yaşında. duygu durum değişikliklerinden de çok etkileniyor şekeri. Artık kendisi de bir uzmandan psikolojik destek almak istiyor. Acaba önerebileceğiniz bu konuda tecrübeli psikolog/psikiyatrist varmıdır?
Şimdiden teşekkür ederim
Merhaba Koza Eczanesi,
İstanbul’da Başak Demiriz var. Kronik yaşam şekilleri olan bireyler için oldukça destekleyicidir.
sevgiler